Kiedy lęk staje się fobią?
Każdy z nas ma jakieś lęki, doświadcza dyskomfortu w zetknięciu z sytuacją wywołującą strach. Jest to jak najbardziej naturalne uczucie, można pokusić się nawet o stwierdzenie, że potrzebne. Gdyby nie lęk ludzie nie cofnęliby się przed żadną sytuacją, nawet taką, która może mieć śmiertelne skutki. Tak, więc, nie bójmy się przyznać do strachu, bo jest on naszym sprzymierzeńcem, problem zaczyna się dopiero wówczas, gdy lęki przybierają postać fobii, a ich natężenie uniemożliwia normalne życie. Fobia to niebezpieczny rodzaj strachu, strachu przed czymś, co wcale nie musi stanowić dla nas zagrożenia. Czasem po prostu tak się dzieje, że ktoś boi
się konkretnego gatunku zwierząt, przebywania wśród ludzi czy jakiegoś zjawiska jak np. grzmot w czasie burzy.
Jeśli jest to zwykły strach lub po prostu respekt przed czymś to skutki będą pozytywne, np. prawie każdy człowiek boi się włożyć rękę w ogień, bo wie, że konsekwencją będzie poparzenie. Wiedza ta nie sprawia jednak, że zaprzestaniemy korzystania z ognia, wpłynie zaś na to, że będziemy się z nim ostrożnie obchodzić tak by nie zrobić sobie krzywdy.
Jeśli jednak strach nie jest umiarkowany, przyjmuje nieadekwatnie wysoki poziom w stosunku do realnego zagrożenia powodując, że dana osoba jest nim wręcz sparaliżowana wtedy można mówić o fobii. Osoby z fobią nie potrafią kontrolować swojego lęku ani też podejść do niego w sposób racjonalny. Taka osoba w wyżej przytoczonym przypadku prawdopodobnie nie będzie używać ognia, a jeśli zostanie do tego zmuszona przez sytuację to będzie to dla niej traumatyczne przeżycie.
Co może być obiektem fobii?
Nie istnieje zamknięty katalog fobii, ile ludzi, osobowości, tyle lęków. Obiektem fobii może być praktycznie wszystko, jakikolwiek przedmiot, zjawisko lub stworzenie. Są ludzie, którzy boją się psów lub kotów, inni doświadczają lęku wychodząc z domu na zewnątrz lub też tacy, których przeraża sama myśl o wejściu do małego pomieszczenia takiego jak np. winda lub jaskinia. Z powodu istnienia tak wielu czynników, które powodują fobie nie da się określić ile ich jest. Można tutaj mówić o nieskończonej ilości możliwych kombinacji. Te najczęściej występujące mają swoje własne nazwy takie jak np. ksenofobia lub agorafobia.
Szkodliwość fobii
O ile lekki lęk jest ważnym elementem ludzkiej egzystencji, o tyle fobie są szkodliwe. W mniejszym lub większym stopniu, ale zawsze ich mechanizm działa na niekorzyść chorej osoby. Bywają sytuacje, w których fobia uniemożliwia normalne funkcjonowanie osoby, która na nią cierpi. Nieleczona znacząco obniża komfort życia, może prowadzić do wycofania się z życia społecznego, odczuwania nienamacalnego bólu, a także depresji. Niektóre fobie są społecznie akceptowane (przykładem mogą być strach przed pająkami lub szczurami) i nie wywołują zdziwienia, w takich sytuacjach łatwiej sobie z tym panicznym lękiem poradzić. Jednak wiele spośród fobii nie znajduje zrozumienia w społeczeństwie i wówczas osoby cierpiące z ich powodu mogą czuć się wyobcowane i zamknąć się w sobie.
Objawy związane z fobią
Objawów fobii jest bardzo wiele, niektóre przyjmują postać somatyczną, inne związane są z psychiką. Nie oznacza to, że każda osoba, dotknięta którymś z lęków, musi odczuwać je wszystkie. Często u chorego występuje tylko kilka z nich. Intensywność symptomów zależy przede wszystkim od nasilenia fobii, gdyż im lęk jest mocniejszy, tym objawy są częstsze, silniejsze i bardziej niebezpieczne.
Najczęstszymi problemami osób borykających się z fobiami mogą być:
Objawy fizyczne
– kołatanie serca
– zawroty głowy
– czerwienienie się
– przyśpieszony oddech
– uczucie suchości w gardle
– pocenie
– nudności
– blednięcie
– drżenie rąk i nóg
– problemy z mówieniem
– niekontrolowanie zwieraczy
– omdlenia
Objawy psychiczne
– niepokój i wszechogarniający strach (panika)
– utrata kontroli nad swoim myśleniem i zachowaniem
– chęć natychmiastowej ucieczki
– uczucie bezsilności wobec tego co się dzieje (lęk, objawy, zachowanie)
– strach o siebie, o swoje zdrowie i życie, poczucie zbliżającego się
zagrożenia
Mam fobię i co dalej?
Jeśli uważasz, że cierpisz na fobię i sprawia Ci ona trudności w normalnym funkcjonowaniu, w chodzeniu do szkoły, w pracy lub zwykłym obcowaniu z innymi ludźmi i społeczeństwem to warto zastanowić się nad spotkaniem ze specjalistą w tym wypadku najlepiej z psychologiem (psychoterapeutą), który odpowiednią terapią może Ci pomóc. Jeśli trafisz do kogoś, kto nie będzie rozumiał Twojego problemu nie należy się zniechęcać i rezygnować z leczenia, w takiej sytuacji należy poszukać innego specjalisty.
Najpowszechniejsze fobie
Jak zostało napisane wcześniej, właściwie wszystko może stanowić obiekt fobii chorej osoby jednak wśród tej ogromnej ilości ludzkich strachów możemy wyróżnić takie, które występują powszechnie na całym świecie.
Fobia społeczna (inaczej socjofobia) sprawia, że ludzie żyją w strachu przed kontaktami z innymi. Mają duże problemy z poznawaniem nowych osób, a także z utrzymywaniem relacji z tymi już znanymi. Duże problemy może sprawiać jedzenie lub picie posiłków na mieście wśród obcych, a nawet zwykła piesza wycieczka po mieście.
Androfobia jest niechęcią kobiet do mężczyzn, a w skrajnych przypadkach panicznym lękiem przed wszystkimi mężczyznami. Częstym powodem występowania tej fobii może być uraz lub trauma z przeszłości, która została wywołana przez kogoś płci męskiej, np. gwałt lub molestowanie.
Arachnofobia to jedna z odmian zoofobii (lęk przed zwierzętami) i objawia się strachem przed pająkami oraz innymi pajęczakami. W Polsce w naturalnym środowisku nie występuje żaden gatunek pająka zdolny zagrozić zdrowej, dorosłej osobie, co nie przeszkadza jednak wielu osobom fobicznie się ich bać.
Klaustrofobia to strach przed małymi, ciasnymi oraz zamkniętymi pomieszczeniami. Klaustrofobicy boją się korzystać np. z wind lub wchodzić do jaskiń. Tutaj podobnie jak w przypadku androfobii powodem występowania może być przeżyta trauma np. bycie zamykanym jako dziecko lub awaria windy.
Nyktofobia to strach przed ciemnością. Bardzo często doświadczają jej dzieci, jednak z wiekiem zazwyczaj zanika. Dzieci przebywając w ciemności wyobrażają sobie różne groźnerv rzeczy takie jak np. potwory pod łóżkiem lub w szafie.
wpis gościnny przygotowany i przysłany przez Firia
